Cocuklarda Ay Ay Gelisme

Çocuklarda Ay Ay Gelişme

Gelişmenin değerlendirilmesinde kullanılan ölçütler aşağıda sıralanmıştır: • Kemiklerin olgunlaşma derecesi

•  Dişlerin gelişmesi, çıkması ve değişme yaşı

•  Nöromotor gelişme derecesi

•  Zeka düzeyi ve psikososyal gelişme

•  Cinsel gelişme düzeyi

Değişik Yaşlarda Nöromotor-Psikososyal Gelişme  Düzeyi

Yeni doğan (0-4 hafta)

Fizyolojik hipertoni vardır. Ekstremitler fleksiyon durumundadır. Gövdesinden tutularak yüzüstü kaldırılınca (ventral süspansiyon) baş öne düşer. Yüzüstü yattığı zaman başını bir taraftan diğer tarafa doğru çevirir, ancak eşyayı göremez, İşitmesi iyidir. Moro refleksi pozitiftir. Havada ayaküstü tutulunca yürüme hareketleri yapar. Yakalama ve emme refleksleri vardır. Etrafla sosyal ilgisi pek yoktur. Açlığı ağlamakla belli eder.

1 Aylık bebek gelişim

Fleksiyon durumu ve hipertoni azalmaya başlar. Yüzüstü tutulunca (ventral süspansiyon) başını kısa süre düz tutabilir. Eller yumruk şeklinde sıkılmış durur. Oturtulursa baş öne düşer.

2 Ay

Yüzüstü yatırıldığı zaman başını kaldırabilir. Ventral süspansiyonda başını gövde düzeyinde rahatlıkla tutar. Dik tutulduğunda başını iyi tutar. Eşyayı takip edebilir. Sosyal davranışlar başlamıştır. Gülümseyerek memnuniyetini ifade eder. Sesleri dinler, kendine özgü sesler (volkalizasyon) çıkarır, sesleri taklide çalışır (mimik).

3 Ay

Yüzüstü pozisyonda kollarına dayanarak baş ve göğsüne kaldırabilir. Oturtulursa, başını bir süre tutar, sonra baş sallanmaya başlar. Eşyalara uzanır, ancak hizalayıp yakalayamaz. Moro ve yakalama refleksleri kaybolmuştur. Kendini koruma reaksiyonları (dokunulursa ayağını çekme gibi) yapmaya başlar. Müzikten hoşlanır, kendi kendine konuşması artar. Eline oyuncak verilirse kısa bir süre tutar. Eşyayı hemen görür ve iyi takip eder. Sırtüstü yatarken kendi ellerini hareket ettirerek seyreder.

6 Aylık bebek gelişimi

Oturtulursa başını rahat tutar, kısa süre oturtulmaktan hoşlanır. Yakınındaki eşyaya uzanır, yakalar ve ağzına götürür. Ayakta tutulunca basmaya çalışır. Düğme gibi küçük cisimleri görebilir, ancak yakalayamaz. Yüksek sesle güler. Annesini veya süt şişesini görünce sevinerek heyecan sesleri çıkarır. Elleriyle ve elbisesi ile oynar. Elindeki eşyaya bakar ve ağzına götürür. İki elini birleştirebilir.

7 Ay

Kendisi yüzüstünden sırtüstüne dönebilir. Emeklemeye başlar. Gövdesini öne doğru eğerek yardımsız oturabilir. Ayaküstü bastırılınca zıplama hareketleri yapar. Büyükçe cisimleri uzanıp alabilir; bir elindeki eşyayı öbür eline geçirebilir; küçük cisimleri almaya çalışır. Aynaya bakmaktan hoşlanır; azarlanınca veya sevilince reaksiyon verir. Oyuncağını sallayarak oynar. Ayağını ağzına götürebilir. Öğretilirse bardaktan içebilir ve katı besinleri çiğnemeye başlar. İstediği yapılmazsa ağlar. Yabancıları yadırgamaya başlar.

10 Ay

Yatar durumdan oturur duruma geçebilir. Kendini çekerek ve tutunarak ayağa kalkabilir. Emekleyerek veya oturur durumda sürünerek hareket edebilir. Eşyayı baş ve işaret parmağı ile gösterir. Küçük cisimleri yakalayabilir. Elindekini isteyerek yere atar, düşeni tekrar almaya çabalar. İsmiyle çağrılınca reaksiyon verir. Basit oyunlardan (el çırpma, bebek okşama, başbaş yapma) anlamaya başlar. Şişeyi veya bisküviyi eliyle tutarak kendisini besleyebilir.

12 Ay

Bir elinden tutulursa yürür. Ayakta yardımsız kısa süre durabilir. Odadaki eşyalara tutunarak hareket edebilir. Basit emirleri anlamaya ve yapmaya başlar. 2–4 kelimeyi anlayarak söyler. Top ile oynar. Giydirirken hareketleriyle annesine yardım eder. Resimli kitaplara bakmaktan hoşlanır. Yabancıları yadırgar.

15 Ay aylık bebek gelişim

Yardımsız kalkar ve yürür. Yürüyüşü paytak, adımları düzensizdir. Merdivenleri emekleyerek çıkar. Basit emirleri yapar. Kalem ile çizgi çizebilir. 2 küpü birbiri üzerine koyabilir. Düğmeyi şişenin içine koyar. 4–6 kelimeyi anlayarak söyler. Bildiği eşyayı isimleriyle çağırır. Diğer söyledikleri anlaşılmaz. İsteklerini işaret ile belirtir, altını ıslattığı zaman annesine gösterir (mesane kontrolünün ilk işareti). Eşyayı yere atmaktan hoşlanır.

18 Ay

Acemice koşar. Alçak iskemleye oturur, büyük iskemlesine tırmanabilir. Bir elinden tutulunca merdiven çıkabilir. Çekmece ve dolapları karıştırır. 3 küpü üst üste koyabilir. Vertikal çizgiyi taklit edebilir. Düğmeyi şişeden çıkarabilir. Topu kısa mesafeye atabilir. 10 kelimeyi anlayarak söyler. Resimleri tanır ve adlandırır. Yemeği kendisi yemeye başlar. Tepinme gibi kızgınlık reaksiyonları göstermeye başlar.

2 Yaş

Rahat olarak koşar. Tek ayağını kullanarak yardımsız merdiven inip çıkabilir. Topa tekme vurabilir. Kitap sayfası çevirir, kapı tokmağını çalabilir.6 küpü üst üste koyabilir. Kalem ile daire ve enine çizgi çizebilir. Kâğıdı ikiye katlayabilir. 2–3 kelimelik cümleler yapar. Ben, sen, o gibi kavramları anlar. Burun, ağız ve yüz kısımlarını tanır ve gösterir. Çatal ve kaşığı iyi tutar. Masal dinlemekten hoşlanır. Büyük ve küçük abdestini haber verir. Ani seslerden korkar.

2.5 Yaş çocuk gelişim

Sıçrayabilir, ayak parmakları üzerinde durabilir. İsmini bilir. Ev işlerinde annesine yardımcı olmaktan hoşlanır. Genital organları ile ilgilenmeye başlar. Kendisi tuvalete gidebilir. Renkleri ayırt etmeye başlar.

3 Yaş

Merdivenleri iki ayakla rahatça çıkar. 3 tekerlekli bisiklete biner. Tek ayak üzerinde bir süre durabilir. Kalemi güzel tutar. Daire çizebilir. Yaşını ve cinsini bilir. 3 sayıyı ve 6 hecelik cümleyi tekrarlayabilir, 10’a kadar sayabilir. Ağlaması ve yabancıları yadırgaması azalmıştır. Düzeni sever. Kıskançlık belirtileri fazladır. Karanlıktan, hayvanlardan korkar.

4 Yaş

Tek ayak üzerinde sıçrayabilir. Makas ile kağıt kesebilir. Baş ve gövdesi belli olan (iki kısımlı) adam resmi yapabilir. Birden fazla renk tanır. Dişini fırçalayabilir. Benlik duygusu kuvvetlenmiştir.

5 Yaş

Üçgen resmi yapabilir. İki eşyadan daha ağır olanını ayırt edebilir. 4 renk bilir. Paraları tanımaya başlar. Kendisi giyinir ve soyunur. Kelimelerin anlamını sorar. Grup oyunlarından, evcilik oyunundan hoşlanır. Adam resmi yapabilir. Birkaç harf bilir ve yazar. Korkuları azalmıştır. Yabancıları başlangıçta yadırgar, ancak çabuk alışır. Sorumluluk verilmesi hoşuna gider. Hafızası iyi gelişmiştir. Okul rutinini rahatça benimser.

Okul Çocuğu

6 yaşından cinsel olgunlaşma belirtilerinin başladığı puberte çağına kadar çocuğun gelişmesinde başlıca özellikler, anne ve babaya olan yakın ilgisinin giderek azalması, öğrenme, yarışma, ödev, sorumluluk ve başarma duygularının yerleşmesidir

Cocuklarda Buyume

Çocuklarda Büyüme

Çocukluk çağı, döllenme (konsepsiyon) çağında başlar ve ergenliğin tamamlanmasına kadar devam eder. Tek hücre olarak yaşama başlayan insan yavrusu haftalar, aylar ve yıllar boyunca büyür, gelişir; birçok kompleks becerileri yapabilen, düşünme ve düşüncelerini ifade edebilen, kişilik sahibi bir erişkin haline gelir.

Büyüme, vücut hacminin ve kütlesinin artması anlamına gelir. Gelişme (olgunlaşma, diferansiyasyon) biyolojik işlevlerin kazanılmasını ifade eden bir terimdir. Büyümenin en önemli göstergesi boy uzamasıdır. Boy uzaması iskelet sisteminin büyüme ve olgunlaşması ile doğrudan ilgilidir. Büyüme, organizmadaki hücre sayısının ve hücrelerin büyüklüğünün artması ile ilgilidir. Gelişme ise hücre ve dokuların yapı ve bileşimindeki değişimleri sonucu oluşur. 

Çocuk organizmasını erişkinden ayıran en önemli özellik, sürekli bir büyüme, gelişme ve değişme süreci içinde olmasıdır. Çocukta sağlık durumunu bozan durumlar büyüme ve gelişme sürecini yavaşlatır, durdurur ya da normalden saptırır.

“Sağlıklı Çocuk” hastalık belirtileri göstermeyen, aynı zamanda kronolojik yaşına uygun bir vücut büyümesi, fizyolojik olgunlaşma, ruh ve zekâ gelişimi gösteren çocuk olarak tanımlanır. 

Yaşa göre büyüme ve gelişme durumunun değerlendirilmesi çocuk sağlığı taramalarında önemli bir öğedir. Olumsuz çevre koşullarının en fazla etkilediği kesim, büyümenin en hızlı ve dış etkilere en duyarlı olduğu süt çocukluğu ve erken çocukluk dönemleridir. Bu yaşlarda karşılaşılan kötü beslenme, sık enfeksiyonlar gibi olumsuz durumlar, geri dönüşümsüz bozukluklarla sonuçlanabilir. Bu nedenle bir toplumun çocuklarının büyüme ve gelişme durumu, o toplumun sosyoekonomik durumunun güvenilir bir göstergesidir. İlk basamak sağlık hizmetlerinin önemli bir görevi, doğan her çocuğu aralıklı olarak değerlendirmek ve çocukluk yaşlarında birçok hastalığın ilk belirtisi olan büyüme hızında azalmayı, büyüme ve gelişmede duraklamayı erken dönemde belirleyerek gerekli önlemlerin alınmasını sağlamaktır.

Çocukların büyümelerinin izlenmesi bütün yaşamlarını etkileyebilecek öneme sahiptir .

Yenidoğan döneminin ilk 15 gününde özellikle ağırlık artışı sık aralarla (haftada bir kez ya da daha sık değerlendirilir. Bunu izleyerek ilk ay sonunda izlem yapılır. Birinci aydan itibaren 6. aya kadar ayda bir; 6. aydan 2 yaşına kadar üç ayda bir, 2 yaşından 6 yaşına kadar altı ayda bir ve 6 yaşından başlayarak da erişkin döneme kadar yılda bir her çocuğun büyüme ve gelişme yönünden değerlendirilmesi uygundur.

Büyümenin değerlendirilmesinde kullanılan başlıca ölçütler aşağıda sıralanmıştır.

1.   Vücut ağırlığı ve ağırlık artı hızı

2.   Boy uzunluğu ve boy uzama hızı

3.   Baş çevresi ve baş çevresinde artma hızı

4.   Vücut bölümlerinin birbirlerine oranları. Büyümenin değerlendirilmesinde yaşına göre ağırlık ve yaşına göre boy ölçümleri en sık kullanılanıdır.

Ortadan sapma (standart deviasyon) z skoru ile büyüme durumunun yaş ve cinsten bağımsız olarak ifade edilebilmesi ve küçük değişikliklerin de gösterilebilmesi açısından, özellikle boy büyümesi sorunu olan çocukların değerlendirilmesinde bugün en seçkin yöntem olarak kabul edilmektedir

Boy ölçümünün yaşa ve cinse göre 3.persentil veya -2 SDS’ den düşük olması büyüme geriliğini gösterir

Büyüme genetik yapı, nutrisyonel faktörler (yetersiz kalori alımı, demir ve çinko eksikliği, kronik inflamatuar barsak hastalığı, malabsorbsiyon sendromları, Çöliak Hastalığı) , hormonlar, metabolizma ve serebro-kortikal etkilerin interaksiyonu sonucu meydana gelir ve her bir majör faktörün farklı büyüme periyotlarında değişir