Anestezi ve Yüz Maskeleri
Kese ya da anestezi sistemindeki gaz karışımını hastaya verebilmek amacıyla kullanılan bu araç uygun ventilasyon ve oksijenasyon için, gaz kaçağına izin vermeyecek şekilde hastanın yüzüne tam olarak oturmalıdır. Üst kısmı gözlere zarar vermeyecek şekilde burun köküne, yanaklara ve altta ise çene ortasına yerleştirilmelidir. Maske baş parmakla burun köküne, işaret parmağıyla çeneye doğru bastırılırken, diğer parmaklarla mandibula altından baş eks-tansiyonda tutulmaya çalışılır, küçük parmak mandibula angulusunda olmalıdır. Alt çeneyi tutan parmaklar mandibula kemiğine doğru kuvvet uygulamalı, çene altındaki yumuşak dokulara basmamalıdır. Yumuşak dokulara uygulanan bası dil kökünün havayolunu kapatmasına neden olabilir. Dilin başlıca motor innervasyonunu sağlayan hipoglossus siniri mandibula angu-lusu seviyesinde çok yüzeyseldir. Dikkatsiz yapılan havayolu manevraları sırasında kolaylıkla hasarlanabilir. Ayrıca maske ölü boşluğu artırdığı için maske ventilasyonu sırasında tidal volüm yüksek olmalı (10 ml/kg), ancak havayolu basıncı da 20 cmH2Oryu geçmemelidir.
Çeşitli şekil ve büyüklükte, şeffaf ya da siyah kauçuktan yapılmış, alt kenarında hava yastıkçığı olan ya da olmayan maskeler vardır. Şeffaf maskeler dudakların rengini, ağızdan sekresyon ya da kusma sonucu gelen içeriğin rahatça görülmesine olanak sağlarlar.
Yanakları çökmüş, dişleri olmayan veya çeşitli anatomik bozukluğu olan kişilerde maskeyi yerleştirmek ve ventilasyonu sağlamak zor olabilir. Bu durumda iki kişi ile maske ventilasyonu yapılır. Bir kişi her iki elinin başparmakları ile maskeyi burun köküne doğru yerleştirirken, diğer parmakları ile mandibula anguluslarından kavrayacak ve baş ekstansiyonda olacak şekilde maskeyi tutarken, diğer kişi keseyi sıkarak hastayı ventile eder. Buna iki kişi tekniği denir.
Anestezi Havayolu Değerlendirilmesi ve Sağlanması
Havayolu ile ilgili girişimlerde anatomiyi iyi bilmek havayolu problemlerinin daha kolay ve hızlı anlaşılmasını ve acil durumlarda çözüme daha hızlı ulaşmayı sağlar.
Havayolu önde burun ve ağız boşluğu ile başlar, burun boşluğu arkada nazofarinks, ağız boşluğu ise orofarinks adını alır ve bunlar birleşerek hipofarinks adıyla devam eder. Burun boşluğu üstte etmoid, altta vomer kemiği ile çevrilidir ve önde kıkırdak yapıdan oluşmuştur. Ağız boşluğu önde dişler, üstte sert ve yumuşak damak, altta ise dil ile çevrilidir. Burun ve ağız boşluğu birbirinden sert ve yumuşak damak ile ayrılır.
Vücudumuzdaki en kuvvetli sfınkter yapısında olan larinks, hipofarinks seviyesinde epiglot ile fonksiyonel olarak ikiye ayrılır. Epiglot yutkunma sırasında glottisi kapatarak boğulmayı önlerken, solunum ve konuşma sırasında ise açık kalır. Larinks daha altta trakea, hipofarinks ise özefagus olarak devam eder. Kıkırdak, ligamentler, kas ve mu-köz membrandan yapılmıştır. Tiroid, krikoid ve epiglot tek, aritenoid, korni-kulat ve kuneiform ise larinksin çift kıkırdaklarıdır. Erişkinde C3-C,„ çocuklarda C3-C4 vertebralar önünde yer alır. Erkekte uzunluğu 44 mm, çapı 36 mm, kadında ise uzunluğu 36 mm, çapı 26 mm'dir. Larinksin en dar yeri erişkinde vokal kordlar, bebekte, ise krikoid halka seviyesindedir. Larinksin innervasyonu Vagus'un dalları aracılığı ile olur
Havayolu Manevraları
Genel anestezi uygulanmış ya da herhangibir nedenle şuur kaybı olan bir olguda supin pozisyonda, kastonusu-nun kaybı nedeniyle uvula posterior na-zofarinkse doğru sarkarak nazofarinks seviyesinde obstrüksiyona neden olurken, dil kökü hem geriye doğru düşerek farinks arka duyarını kapatır, hem de epiglotun larinks girişini kapatmasına neden olur.
Dil ya da diğer üst havayolu yapılarına bağlı olarak gelişen havayolu obs-trüksiyonu üç manevra ile düzeltilebilir. Bu basit manevralar yumuşak doku relaksasyonu sonucu havayolu obstrüksiyonu gelişen olguların çoğunda oldukça başarılıdır. Mandibulayı öne doğru alarak dil ile ilişkili obstrüksiyonu gidermek için yapılacak olan alternatif "Jaw thrust" manevrasında ise mandibula köşelerinden tutularak çene yukarı ve ileri doğru çekilir.
Havayolu Araç Gereçleri
Havayolları
Nazal ya da oral olarak yerleştirilen, değişik çap ve uzunlukta bulunabilen yapay havayolları dil kökünü farinks arka duvarından uzaklaştırarak havayolu açıklığını sağlarlar.
Oral (Guedel) havayolu tam_şuur kaybı olanlarda yerleştirilmeli ve yerleştirilirken ağız içinde yabancı cisim olmamalıdır. Şuur kaybı çok derin olmayanlarda öğürme ve kusma refleksleri kısmen de olsa aktif olduğu için kus-ma, aspirasyon ve laringospazma neden "olabilir. Uygun boydaki oral havayolu
seçilirken ön dudak ortasından madibula angulusuna kadar olan mesafe ölçülmelidir. Erişkinler için 3, 4, 5 (80, 90,100 mm), çocuklar için 0, 1, 2 (50, 60, 70 mm) ve prematür/yenidoğanlar için 00, 000 numaralı boyları vardır. Açıklığı yukarı bakacak şekilde, orta hattan sert damağa değinceye kadar ilerletilip, daha sonra kendi ekseni etrafında 180° rotasyon yaptırılarak yerleştirilir. Rotasyon tekniği dilin arkaya ve aşağıya doğru itilme olasılığını minimale indirir. Hasta yerleştirme sırasında öğürmeyecek ve ıkınmayacak derecede şuursuz olmalıdır, herhangi bir reaksiyon gösterirse havayolu hemen çıkarılmalıdır. Düz ve güçlendirilmiş kısmının kesici dişler arasına ya da yaşlılarda dişetleri arasına oturması ve havayolu açıklığının sağlanması yerleşimin doğru olduğunu gösterir
